سنگ پشت

گزارشی از روند شعر گیلان

گفت و گوی روزنامه همشهری گیلان با مزدک پنجه ای – شاعر و  روزنامه نگار

 94-4-2 تاریخ انتشار 

لطفا  از خود بگویید... کی و کجا متولد شدید؟

مزدک پنجه ای هستم شاعر،روزنامه نگار و وکیل دادگستری متولد 25/9/1360 از شهر زیبا و فرهنگی رشت.

چه وقت  قدم به دنیای شعر گذاشتید و چه موفقیت هایی را در این عرصه کسب کرده اید؟

تقریبا از هشت سالگی این اتفاق افتاد.ابتدا خواهر کوچک تریم در سن 5 سالگی شعر می سرود.بدین صورت که او می گفت و دیگران می نوشتند و چون منزل ما آن زمان پاتوق اهالی فرهنگ و هنر خاصه شاعران بود، می دیدم که بسیار مورد تشویق قرار می گرفت.نمی دانم شاید حسادت یا رقابت کودکانه بود که در من شکل گرفت.برای این که خودی نشان دهم از کتاب خانه پدر مجموعه شعر معروفی را بدون این که شاعرش را بشناسم،برداشتم و یکی از شعرها را رونویسی کردم.آن روزها "احمد خدادوست" شاعر شعر کودک، صفحه ادبی "هفته نامه نقش قلم"  را می گرداند،"یزدان سلحشور" و چند تن دیگر که حضور ذهن ندارم مهمان ما بودند،من نیز آن شعر را برای آن جمع خواندم و مورد تشویق بسیار قرار گرفتم.آنها به واسطه ی تفاوت زبان شعر یک کودک با بزرگ سال متوجه شده بودند که شعر مال من نیست اما به روی خود نیاوردند.بعد از چند روز پدرم مرا کنار کشید و گفت آقای" خدادوست" می خواهد آن شعر را در نشریه منتشر کند،تو مطمئنی آن شعر مال توست؟ و چند بار آن سوال را تکرار کرد. اما هر بار نیز می گفت اگر شعر دیگری داری بیاور آن را هم منتشر کنیم. من فکر کردم دیدم خیلی بد است که شعر دیگری را به نام خودم منتشر کنم و ممکن است قضیه پلیسی شود،مجبور شدم گوشه ای خلوت کنم و شعری بگویم آن شعر را به جای شعر رونویسی شده، تحویل پدر دادم و در هفته نامه "نقش قلم" منتشر شد. از همان زمان شاعر شدم و عضو کانون پرورشی – فکری کودکان و نوجوانان و اتفاقا به خاطر همان شعر در جشنواره ی شعر کانون برگزیده و تقدیر شدم.از آن زمان تاکنون که 26 سال می گذرد، من می توانم ادعا کنم همیشه دغدغه ی شعر با من بوده است.

آثاری که تا کنون منتشر کرده اید...

از 16 سالگی سعی کردم خودم را به عنوان شاعری مستقل که دغدغه حرفه ای شدن دارد در محافل ادبی رشت نشان دهم.در حال حاضر نیز 3 کتاب از من منتشر شده است،دو مجموعه شعر به نام های"چوپان کلمات"و"بادبادک های روزنامه ای"
"چوپان کلمات" کاندیدای دریافت جایزه ی شعر ایران در سال 89 بود و نیز یک آنتولوژی از شاعران سپیدسرای گیلان تحت عنوان "همه درخت ها سپیدارند" که در سال 90 منتشر کرده ام. این کتاب در حال حاضر در شرف تجدید چاپ است و در جشواره آثار و تولیدات مرکز آفرینش های حوزه های هنری کشور حائز رتبه نخست در سال 91 شد. در عرصه روزنامه نگاری نیز سال های متمادی در جشنواره مطبوعات گیلان حائز رتبه های اول تا سوم در بخش های مختلف شده ام. هم چنین در سال 86 در جشنواره مطبوعات سراسری ایران نفر دوم نقد ادبی کشور شدم. این اواخر نیز نقدی از من که در "روزنامه اعتماد" منتشر شده بود از سوی "معاونت مطبوعاتی ایران" به عنوان نقد  برتر هفته بین روزنامه های سراسری انتخاب شد.

شاعر بودن پدر تا چه میزان برشما تاثیر گزار بوده است؟

بسیار زیاد،شاعر و روزنامه نگار بودن پدر و اهل مطالعه بودن مادر و فضایی که در منزل برای رشد و شکوفایی من و خواهرم ایجاد شده بود از جمله موارد غیر قابل کتمان است. مطمئنا اگر پدرم شاعر و روزنامه نگار نبود من نیز هیچ گاه به وادی شعر قدم نمی گذاشتم.برخی شب ها که از خواب بیدار می شدم می دیدم پدرم به تنهایی یا گاه با برخی از دوستان اش نشسته و دارند صفحات نشریه ای را به صورت دستی صفحه بندی می کنند.آن سال ها مطالب برش می خورد و بر روی کاغذ های صفحه بندی پس از اندازه گیری ، چسبیده می شد.من حتی از پدرم روزنامه یا مجله خریدن را یاد گرفتم. راهنمایی که بودم ، روزنامه ای برای کودکان منتشر می شد به نام "دوچرخه" که زیر نظر روزنامه "همشهری" بود.من و دوستم "علیرضا لایحقبرحق" هر روز نسخه ای از آن را از دکه روزنامه فروشی پشت مدرسه می خریدیم.تا مدت ها آن روزنامه را به صورت آرشیو داشتم.خب من فکر می کنم اگر پدرم کاسب بازار بود شاید من هم به واسطه ی فضایی که قرار می گرفتم، بازاری می شدم.محیط و افرادی که با آن ها زیست می کنی در آینده و سرنوشت تو تاثیر خواهند گذاشت.

از گروه شعر خانه فرهنگ گیلان چه خبر؟

"گروه شعر خانه فرهنگ گیلان"،از سال گذشته مجددا فعالیت خود را با تغییراتی در هیات اجرایی آغاز کرد. من به اتفاق دیگر دوستانم در گروه شعر این بار نیز بر اساس سنت بر جای مانده از "حلقه شعر شاعران پنجشنبه ها همیشه ی خانه فرهنگ گیلان" که پیشتر توسط "علیرضا پنجه ای" و " پریسا سعید زاده" اجرا می شد، هر ماه دو بار روزهای یک شنبه از ساعت 17 گرد هم می آییم و درباره ی شعر و ادبیات بحث و تبادل نظر می کنیم.برای مثال تاکنون در این گروه به نقد مجموعه شعرهای "م.موید"،"علی رضا پنجه ای"،"اسماعیل مهرانفر"،"اسماعیل حبیبی"،"حامد بشارتی"،"عباس گلستانی"،بهنام ناصری و من پرداخته ایم.هم چنین در سال گذشته شب شعری با حضور جمعی از شاعران مطرح گیلان در عمارت زیبای خانه فرهنگ برگزار کردیم. گاهی نیز جلسات را به شعرخوانی اعضاء گروه و نقد و بررسی اشعارشان اختصاص می دهیم و گاه نیز پیرامون مباحث تئوریک ادبی با دعوت از اساتید برجسته ادبیات ،نشست هایی را برگزار می کنیم.

شعر شاعران امروز گیلان را چگونه ارزیابی می کنید؟

درباره ی شعر امروز گیلان پرسیدید،در این خصوص باید عرض کنم شعر گیلان جدای از شعر ایران نیست. شاعران گیلان به واسطه ی وضعیت جغرافیایی و اقلیم مادری و مناسبات فرهنگی با کشورهای همسایه از سال های دور و نزدیک خاصه معروف بودن رشت به "دروازه ی اروپا" و مسافرت بسیاری از اهالی بلوک شرق و غرب جملگی باعث شد، مدرنیته زودتر از شهرهای دیگر وارد گیلان شود و به واسطه ی روحیه فرهنگ دوستی گیلانیان خاصه شاعران و نویسندگان آن از زمره چهره های مطرح و برتر شعر ایران در سال های اخیر به شمار می روند.جدای از حضور عناصر زادبومی در شعر و دغدغه ی پیشرو بودن شان از گیلانی ها چهره ی متفاوتی را ساخته است.

در بحث تقسیم بندی شاعران گیلان باید آن ها در عرصه شعر آزاد به سه گروه دسته بندی کرد:

1- شاعرانی که ساده سرا هستند و رویکرد طبیعت گرا،حسی،عاطفی،لحنی تغزلی  و بعضا طنز در شعر دارند به مانند:کامبیز صدیقی، کاظم سادات اشکوری،شمس لنگرودی،حافظ موسوی، اکبر اکسیر،شیون فومنی،رقیه کاویانی، احمد قربان زاده،احمد سعید زاده،عنایت سمیعی،محمود بدرطالعی،محمود طیاری،عادل بیابانگرد جوان،مسعود بیزارگیتی، سینا جهان دیده ،اسماعیل حبیبی،محمدامین برزگر، عباس گلستانی، غلام رضا مرادی، رحمت حقی پور،منوچهر آتشک،پیمان نوری،مهدی ریحانی،مهدی رضازاده،مهین خدیوی،زهرا سیاوش آبکنار،محمود تقوی تکیار، فتاح پادیاب،محسن بافکر لیالستانی، مهرداد پیله ور،مجتبی پورمحسن،مریم اسحاقی،افشار رئوف،فرزاد خوشه چین،حامد بشارتی،آرش نصرت اللهی،ستار جانعلی پور،حمیدرضا اقبال دوست،داوود ملک زاده،شهرام پور رستم،مازیار نقش جهان،سیامک عشاقی،آزاده بشارتی،پریسا سعید زاده،مسعود جوزی،نیلوفر اعتماد،مسعود رضایی خلیق،حسین طوافی،محمد طلوعی،حامد پورشعبان،آزیتا حقیقی جو،حسین رسول زاده،الهام کیانپور،کروب رضایی،کورش رنجبر،شاهنده سبحانی،سجاد صاحبان زند،سروش محبوب یگانه،کورش منجمی،یاور مهدی پور، شوکت منصوری و  ...

2 - شاعرانی که به فرم و عنصر روایت توجه ویژه ای دارند مانند:م.موید،بیژن کلکی،محمدرضا اصلانی،ایرج ضیایی،سعید صدیق،محمدرضا روحانی،تیرداد نصری،جواد شجاعی فرد،احمد میر احسان،جعفر خادم،بیژن نجدی،ضیاء الدین خالقی،یزدان سلحشور،طاهره صالح پور،منصور بنی مجیدی،اسماعیل مهرانفر،کورش جوان روح،مهناز یوسفی،محمد رمضانی،حامد حاجی زاده،فاطمه حق وردیان،بهاره رضایی،بهنام ناصری،آرش عندلیب، مهرگان علی دوست،مزدک پنجه ای و ....

 3- شاعرانی که علاوه بر فرم گرایی و زبان دغدغه ی پیشنهاد دهندگی،در شعر دارند. مانند: علیرضا پنجه ای، مهرداد فلاح،علی عبدالرضایی و ...

و هر نکته دیگری که لازم می دانید به آن اشاره بفرمایید

برای شکوفایی هر چه بیشتر هنر در گیلان که مهد فرهنگ است،پیشنهاد من به مسئولان و مدیران فرهنگی این است که کارهای فرهنگ و هنری را به مراکز و موسسات مردم نهاد واگذار نمایند یا از مشاورین فرهنگی شناخته شده و مقبول بین مردم استفاده کنند چرا که آن ها می توانند در تسری فرهنگ و جذب چهره های فرهنگی و مردمی نقش به سزایی داشته باشند. ضمن آن که به عنوان یک فعال ادبی و مطبوعاتی فکر می کنم شهر رشت به عنوان مرکز استانی فرهنگی،تنها شهری در میان مراکز استان ها باشد که هنوز فاقد فرهنگ سراست. شهردار محترم رشت و سایر مسئولین فرهنگی باید توجه داشته باشندکه فرهنگ را  از طریق انجام کارهای فرهنگی در محلات و فرهنگ سراها می توان به کل جامعه تسری داد. پیرامون معضلات فرهنگی رشت حرف بسیار است و در این مجال فرصت پرداختن به آن نیست، اگر عمری باقی بود و گوش شنوایی، می توانیم درباره ی آن در آتی حرف بزنیم.